ΝΕΚΡΟΒΑΤΕΣ

ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΖΟΜΠΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΟΡΤΟΦΑΓΑ

Ο αδόκιμος όρος «Νεκροβάτης» έρχεται να καλύψει ένα κενό στην ελληνική γλώσσα. Συγκεκριμένα την ελληνική απόδοση της λέξης «ζόμπι».

Αν και ταυτισμένα με την Αϊτή και το είδος μαγείας που ονομάζεται Σαντερία (εμείς το λέμε βουντού), ο όρος προέρχεται από την κονγκολέζικη λέξη «nzambi» που σημαίνει θεός και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ως όρος από τον συγγραφέα William B. Seabrook το 1929 στο βιβλίο «The Magic Island». Παρεμπιπτόντως ο εν λόγω κύριος έχει κατηγορηθεί και για κανιβαλισμό.

Οι νεκροβάτες είναι είτε αναστημένα πτώματα είτε υπνωτισμένοι άνθρωποι, που χρησιμοποιούνται ως άβουλοι σκλάβοι, υπό την καθοδήγηση ενός δυνατού Σαμάνου (μάγου-γιατρού).  

Ιστορικά, η νεκροφοβία δεν είναι κάτι καινούριο. Στο Έπος του Γκίλγκαμες, ηρωικό ποίημα της αρχαίας Μεσοποταμίας η  θεά Ιστάρ απειλεί πως «Θα ρίξω τις Πύλες του κάτω κόσμου και θα αφήσω τους νεκρούς να ανέβουν και να φάνε τους ζωντανούς».

Στον ελληνικό πολιτισμό έχει παρουσία από τη Νεολιθική περίοδο μέχρι και σήμερα. Νεκροί ακινητοποιημένοι με βάρη μέσα στον τάφο τους και πλακίδια χαραγμένα με μαγικά ξόρκια, βρέθηκαν σχετικά πρόσφατα σε αρχαιοελληνικό νεκροταφείο της Καμαρίνα στη νοτιοανατολική Σικελία, από την Κάρι Σουλόσκι Γουίβερ, αρχαιολόγο στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ. Τα πλακίδια περιείχαν αναφορές που απευθύνονταν σε θεότητες του Κάτω Κόσμου που θα ξυπνούσαν τα πνεύματα των νεκρών.

Η Βίβλος περιέχει αρκετά παραδείγματα νεκρών που επέστρεψαν στη ζωή. «Τα κόκαλα κουνήθηκαν και συνδέθηκαν, κόκαλο το κόκαλο. Συνέχισα να παρακολουθώ. Τα νεύρα σχηματίστηκαν, μετά οι μύες πάνω στα κόκαλα, μετά το δέρμα απλώθηκε πάνω τους. Αλλά δεν είχαν ανάσα μέσα τους». Εζεκιήλ 37:7-8

Στο μεσαίωνα, καλλιτέχνες εικονογράφησαν μια παράξενη ιστορία κινούμενων πτωμάτων που βασάνιζαν τους ζωντανούς. Η ακριβής προέλευση "Των τριών ζωντανών και των τριών νεκρών" παραμένει μυστηριώδης, αλλά υπάρχουν πολλές εκδοχές ότι η ιστορία προέρχεται από τον 13ο αιώνα, και οι πιο γνωστές από την Αγγλία και τη Γαλλία. Η βασική εκδοχή της ιστορίας έχει ως εξής: τρεις νεαροί αριστοκράτες κυνηγούν, όταν ξαφνικά συναντούν τρία πτώματα, τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικές καταστάσεις σήψης, αλλά παρ' όλα αυτά κινούνται. Όπως είναι αναμενόμενο, οι νέοι σοκάρονται και θλίβονται με το θέαμα, ενώ τα τρία πτώματα τους επιπλήττουν για να την παροδικότητα της ζωής και τους λένε να βελτιώσουν τη συμπεριφορά τους πριν να είναι πολύ αργά.

Στον κινηματογράφο, οι νεκροβάτες έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στις ταινίες τεράτων. Η πρώτη ταινία με αυτό το θέμα, είναι το «White Zombie» του 1932 με τον Bela Lugosi,  με το σενάριο να βασίζεται στο βιβλίο «The Magic Island» που λέγαμε παραπάνω.

Φιλολογικά, οι πρώτοι σαρκοβάγοι εμφανίζονται στο βιβλίο «I am Legend” του Richard Μatheson. Διάσημος εκπρόσωπός τους είναι και το πλάσμα, και όχι τέρας, του Φρανκενστάιν, με την τεχνολογία και την επιστήμη ν’ αντικαθιστούν τη μαγεία.

Και τέλος από κοινωνιολογικής πλευράς, οι νεκροβάτες περιγράφουν την οχλοφοβία. Την κίνηση του όχλου, ο οποίος κινείται όλος μαζί, χωρίς να ξέρει ακριβώς που πηγαίνει και «καταβροχθίζει» όποιος αποκλίνει.

Πηγές:

Discovery:

Βρετανική Βιβλιοθήκη

Μαίρη Σέλευ, Φρανκεστάιν ή σύγχρονος Προμηθέας. 

Βίβλος