Χειρογάστορες Κύκλωπες

Κυκλώπων γὰρ γένη τρία· Κύκλωπες οἱ τὴν Μυκήνην τειχίσαντες, οἱ περὶ τὸν Πολύφημον, καὶ αὐτοὶ οἱ θεοί. 

(Βλ., Ανώνυμα σχόλια στη «Θεογονία του Ησιόδου» 139.4 – 139.6)

Ποιοι ήταν οι Κύκλωπες; Πηγαίνοντας ανάποδα στην πιο πάνω περιγραφή, Ο καθηγητής σε πανεπιστήμιο της Βιέννης, Αθανάσιος Σταγειρίτης (περίπου 1780 – περίπου 1840), στο πεντάτομο έργο του «Ωγυγία ή αρχαιολογία», διέκρινε τρεις κατηγορίες Κυκλώπων, με κοινό χαρακτηριστικό το κυκλικό μάτι (κύκλος + ωψ, που σημαίνει μάτι, βλέμμα, όψη).
Στην πρώτη περιλαμβάνονται τρία παιδιά του Ουρανού (Βρόντης, Στερόπης, Άργης, που χάρισαν στον Δία τον κεραυνό, την βροντή και την αστραπή). Στη δεύτερη ανήκουν ο γιος του Ποσειδώνα, μονόφθαλμος Πολύφημος, αυτός που τύφλωσε ο Οδυσσέας, και οι σύντροφοί του. Στην τρίτη εντάσσονται οι «Χειρογάστορες» (αλλιώς Γαστερόχειρες ή Γαστρόχειρες), αρχιτέκτονες και μηχανικοί. 

Προέρχονταν από την Θράκη και εγκαταστάθηκαν στην Αργολίδα, ζώντας σε σπηλιές, όπου δημιούργησαν λαβύρινθους, στην περιοχή της Τίρυνθας. Οι σπηλιές τους πήραν το όνομα «Κυκλώπεια» (σπήλαια). Αυτοί είναι που έκτισαν τα τείχη της Τύρινθας, του Άργους και των Μυκηνών. Ένας τους μάλιστα, ο Γεραίστης, βρέθηκε στην Αττική όπου και πέθανε. Στον τάφο του, οι Αθηναίοι θυσίασαν τις κόρες του Υάκινθου, για να γλιτώσουν από τις συμφορές που τους έστειλε ο Δίας, όταν ο Μίνωας πολιόρκησε την Αθήνα. Θυσία μάταιη. Το τίμημα ήταν η αποστολή επτά νέων και επτά νεανίδων τροφή στον Μινώταυρο, που ζούσε στον Λαβύρινθο. Τον οποίο Λαβύρινθο, κατά μια εκδοχή, έκτισαν άλλοι Κύκλωπες από την Θράκη, που πήγαν και εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη.

Ο λόγος που οι άνθρωποι πιστεύανε ότι τα τείχη είχαν χτιστοί από Κύκλωπες, είναι διπλός.

Αφενός οι κατασκευές αυτές είναι πολύ πιο εντυπωσιακές σε όγκο, από τις αντίστοιχες της εποχής των ανθρώπων, που τις βαφτίσανε.

Αφετέρου, σε αυτήν τη χώρα έχουμε την τάση να θεωρούμε το παρελθόν και τα συν αυτώ, πολύ πιο σπουδαία και μεγαλοπρεπή από τα αντίστοιχα του καιρού μας. Σκεφτείτε μόνον πόσες φόρες έχετε πει: «τότε παλιά που όλα ήταν πιο αγνά και πιο δύσκολα».  Με αυτό το σκεπτικό «τα τείχη χτιστήκανε παλιά, τότε που στην περιοχή ζούσαν μεγαλοπρεπή όντα και όχι όπως σήμερα που ξέπεσε ο κόσμος κλπ κλπ».

Μη θαρρείτε όμως ότι η προγονολατρεία είναι τωρινό φαινόμενο. Ο Όμηρος σε ένα κομμάτι της Ιλιάδας βάζει τον Έκτορα να σηκώνει ένα λιθάρι τόσο βαρύ, που δύο άντρες από την εποχή του (του Ομήρου) δε θα μπορούσαν να σηκώσουν.

Οι χειρογάστορες Κύκλωπες λοιπόν ήταν οι μάστορες πίσω από τις επιβλητικές κατασκευές. Και επειδή κάθε μύθος έχει μια αληθινή βάση, τα κολλημένα στην κοιλιά τους χέρια θα μπορούσε να είναι η φιλολογική απόδοση ανθρώπων βραχύσωμων με κοντά χέρια, δηλαδή με χέρια που δεν θα ξεπερνούσαν κατά πολύ το ύψος της κοιλιάς όταν τα τεντώνανε. Κάτι πολύ εξυπηρετικό όταν πρόκειται να σηκώσεις μεγάλα βάρη. Και για του λόγου το αληθές, πολλοί σπουδαίοι ολυμπιονίκες της άρσης βαρών έχουν κοντά χεράκια.

Στην Ελλάδα, εκτός από τις Μυκήνες και την Τίρυνθα, συναντάμε τέτοιες κατασκευές και σε άλλες περιοχές όπως στην Κεφαλλονιά έξω από το χωριό Ραζάτα και αποτελούν μέρος  αρχαίας πόλης Κράνης και στο Παλαιόκαστρο Ναυπλίου (Άγιος Αδριανός).

Πηγές:

Theosofie.net

 http://titanis.pblogs.gr/ 

 http://thecuriosityofcat.blogspot.gr/

 http://historyreport.gr/